Interne TomTom

28april2010
Bron: Noorderlicht, foto Torkel Hafting
Zowel ratten als mensen hebben speciale hersencellen die helpen om te navigeren. Niet zozeer om naar het vakantiehuisje te rijden, maar wel om door een bekende ruimte te lopen. Zonder nadenken loop je van de eettafel naar de keuken en naar de bank.
De afstand van tussen de bank en de salontafel is bekend en dus loop je daar niet steeds tegenaan. Onderzoek met ratten heeft aangetoond dat bij knaagdieren hierbij twee typen hersencellen betrokken zijn. Dit zijn de ‘place cells’, die de informatie opslaan waar voorwerpen in een bekende ruimte zich bevinden. De afstanden binnen een ruimte worden bij ratten waargenomen door ‘grid cells’. De grid cells vormen een heel regelmatig ruitpatroon (een grid). Deze grid is een virtuele kaart van de omgeving. Elk punt in de grid komt overeen met een abstract coördinatiepunt in de omgeving. Wanneer de rat het punt passeert geeft de hersencel in het grid een seintje af. De afstanden tussen de hersencellen in het grid zijn bovendien gerelateerd aan de feitelijke afstanden. De wetenschappers denken nu dat deze cellen helpen met navigeren. Omdat de cellen overeenkomen met abstracte plekken in de omgeving werkt dit systeem ook in het donker.

Een onderzoeker van Londen University heeft nu ontdekt dat mensen ook zulke gridcellen hebben. Proefpersonen moesten door een virtuele ruimte navigeren terwijl in een fMRI scanner de hersenactiviteit werd gemeten. En ook nu werden er hersencellen gevonden die in een specifiek patroon actief waren. Ook deze cellen vormden een ‘grid’, een ruitjespatroon.

We kunnen dus ’s nachts, in het donker, van ons bed naar het toilet lopen, zonder overal tegenaan te botsen. In theorie dan.